Druten, Ewaldenkerk

De kerk

Druten, Ewaldenkerk

De Kerk
De H.H. Ewaldenkerk te Druten is gebouwd in de periode 1874-1877 naar een ontwerp van architect Pierre Cuypers (1827-1921). Het is een driebeukige kruisbasiliek in neo-gotische stijl met een forse toren met hoge spits en vier hoektorentjes en vier hoekpinakels op de eerste geleding. Onder in de toren die tegen de westzijde van het schip staat, bevindt zich de hoofdingang. Georiënteerd. Het priesterkoor heeft een vijfzijdige koorsluiting en een stenen kruisribgewelf in schoon metselwerk.
Opgetrokken in baksteen. Om kosten te besparen werden de stenen in eigen beheer gebakken in een speciaal voor de bouw van de kerk geëxploiteerde steenoven. Na het gereedkomen van de kerk is de steenoven overgenomen door dhr. A.C.J. Derichs en N.A. Geldens. Zij en hun opvolgers hebben de oven als steenfabriek voortgezet, uitgebouwd en met succes tientallen jaren geëxploiteerd onder de naam Dakpannen- en Steenfabriek Dericks & Geldens (1878-1978).
Architect Cuypers was zo tevreden over de kwaliteit van de geleverde stenen dat de Drutense steenfabriek ook de stenen in alle mogelijke vormen en kleuren mocht leveren voor de bouw van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam, waarvan hij de architect was.
Op de viering een open klokkentorentje met naaldspits. Opmerkelijk zijn de reeksen topgevels met zadeldaken langs beide zijgevels.
In 1944 raakten kerk en toren met de fraaie spits van 67m zwaar beschadigd. De nieuwe torenspits kon pas in 1959 naar ontwerp van architect H.C. van de Leur in verkorte vorm herbouwd worden. Hendrik van de Leur ontwierp ook de kerk in Deest.
De Ewaldenkerk is de belangrijkste Cuyperskerk in Gelderland. Ook de inventaris (preekstoel, altaren, kruiswegstaties e.d.) zijn voor een groot deel geleverd door de Roermondse kunstwerkplaats Cuypers-Stoltzenberg.
Ter vervanging van de oude bouwvallige (middeleeuwse) Waterstaatskerk uit 1822.
Rijksmonument nr 409259

De ramen

De Ramen
De kerk in Druten bezit een aantal fraaie gebrandschilderde glas-in-loodramen vervaardigd door Atelier Frans Nicolas uit Roermond naar ontwerp van Pierre Cuypers en diens medewerker Jan Juriën van Langelaar (hij gaf als uitvoerend architect leiding bij de bouw van kerken, vestigde zich in 1879 als zelfstandig architect). De ramen zijn aangebracht in 1877.
De bewaard gebleven correspondentie aanwezig in het parochie-archief en in het Cuypersarchief geeft een goed beeld van het uitgevoerde programma en de kosten (te duur volgens het kerkbestuur). De figuratieve ramen zijn uitvoerig beschreven door J. Schulte en Jan Dekkers.

In de koorsluiting 5 spitsboogvensters, elk bestaande uit twee lancetramen, gescheiden door een middenstijl met in de vensterkop een rond raam. In elk lancetraam zijn twee concorderende scènes afgebeeld: onder een gebeurtenis uit het Oude Testament, daarboven een verwante gebeurtenis uit het Nieuwe Testament. Elk tafereel bekroond met een wimberg versierd met bladvormen. De vensterkop is versierd met florale elementen.
Het grote noordertranseptvenster heeft vier lancetramen gescheiden door stenen stijlen, met in de kop traceerwerk. In het onderste gedeelte scènes uit het leven van Maria. Elke scène bekroond met een wimberg versierd met bladmotieven. Daarboven decoratieve beglazing. In de tracering twee engelen en Maria.
Het grote zuidertranseptvenster heeft vier lancetramen gescheiden door stenen stijlen, met in de kop traceerwerk. In de onderste gedeelte gebeurtenissen uit de levens van de heilige gebroeders Ewalden, patroonheiligen van de kerk. Elk tafereel bekroond met een versierde wimberg. Daarboven decoratieve beglazing. In de tracering engelen en de beide Ewalden.
In de lichtbeukzone van het priesterkoor vier tripletvensters met engelen.
In de Lucia & Barbarakapel twee recentere ramen uit 1977 gemaakt door de werkplaats Leenders Glas in Lood uit Berg en Dal, maar waarvan de ontwerper onbekend is.
In de Vincentiuskapel twee kleinere spitsboogramen met taferelen uit het Nieuwe Testament, bekroond met een wimberg versierd met bladvormen.
In de Mariakapel een tripletvenster. De afbeeldingen op de drie spitsboogramen beelden tezamen het sterfbed van Maria uit.
In de kapel van O.L. Vrouw van Zeven Smarten/Piëtakapel drie kleinere spitsboogramen naar een ontwerp van Cuypers en Langelaar. In elk raam twee panelen met Bijbelse taferelen, die betrekking hebben op Gods barmhartigheid, afgewisseld met decoratieve raampanelen.
Boven het ingangsportaal onder de toren decoratief traceerwerk met in het midden een spitsboograam met Christus als leraar.
In de doopkapel een glas-in-loodraam uit 2000. Geplaatst bij de afronding van de restauratie van kerk en toren (1998-2000), geschonken door de restauratie-aannemer. Gemaakt naar het winnend ontwerp van een ontwerpwedstrijd voor een glas-in-loodraam onder Drutense bassisschoolleerlingen. Judith Peters was de winnares.
Tijdens de oorlogsjaren 1944/45 is een deel van de ramen vernield. In de 60er jaren zijn deze ramen van een nieuwe beglazing voorzien op advies van Joep Nicolas. De figuratieve ramen in de koorsluiting, de transepten en een aantal zijkapellen bleven gelukkig behouden.

Bron
A.G. Schulte, Druten in: Het Land van Maas en Waal., de Monumenten van Geschiedenis en Kunst ( ’s Gravenhage, 1986) 63-81
Jan Dekkers, Een Wandeling door de HH. Ewaldenkerk te Druten, folder
Vrienden van de Ewalden, De glas-in-loodramen in de Ewaldenkerk te Druten, folder (2021)
Ileen Montijn, Pierre Cuypers, schoonheid als hartstocht, 1827-1921 (Wormer/Roermond, 2007)

https://app.box.com/shared/a8e3qjndzz/WandelingdoorDeEwaldenkerk.pdf

Rond het priesterkoor in de koorsluiting 5 paar lancetramen met concorderende Bijbelse afbeeldingen

 

 

Positie 5
Onderaan links: Verdrijving van Adam en Eva uit het paradijs
Bovenaan links: Annunciatie, Blijde Boodschap

Onderaan rechts: Brandende braamstruik
Bovenaan rechts: Geboorte van Jezus in de stal

Positie 6
Onderaan links: Doortocht door de Rode Zee
Bovenaan links: Doop in de Jordaan

Onderaan rechts: Mozes slaat water uit de rots
Bovenaan rechts: Wonder in Kana, Jezus verandert water in wijn op de bruiloft in Kana

Positie 7,  middenraam
Onderaan links: Paschamaal in Egypte
Bovenaan links: Laatste Avondmaal

Onderaan rechts: Strijken van bloed aan de deurposten in Egypte (Exodus 12:1-28)
Bovenaan rechts: Verheerlijking van Jezus op de berg Tabor

 

 

 

Positie 8
Onderaan links: Offer van Isaac
Bovenaan links: Kruisiging van Jezus

Onderaan rechts: Jonas uitgespuugd door de walvis
Bovenaan rechts: Verrijzenis van Christus/Opstanding uit de dood

Positie 9
Onderaan links: Elia vaart ten hemel in een vurige wagen nagestaard door Elisa
Bovenaan links: Hemelvaart van Christus

Onderaan rechts: Mozes ontvangt de stenen tafelen op de berg Sinaï
Bovenaan links: Pinksteren/uitstorting van de Heilige Geest

Positie 1, noordertransept
Maria-raam, scènes uit het leven van Maria o.a. de visitatie (bezoek van Maria aan Elisabeth)

 

Positie 14, zuidertransept
Ewalden-raam, scènes uit het leven van de twee Ewalden. Beide Ewalden (7e eeuw) waren twee missionarissen ( metgezellen van Willibrordus) die in Westfalen door de Saksen de marteldood stierven.

 

Positie 2
Paus Pius X, vervaardigd door Leenders glas in lood, Berg en Dal, ca. 1977, ontwerper onbekend

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 3
Caecilia, patrones van de muziek, vervaardigd door Leenders glas in lood, Berg in Dal, ca 1977, ontwerper onbekend

Positie 15, Vincentiuskapel
Genezing van de blindgeborene
Pierre Cuypers heeft zichzelf als blinde afgebeeld
Positie 16, Vincentiuskapel
Uitdrijving van onreine geest door Jezus

 

 

Positie 21, doopkapel
Bij afronding van de restauratie van kerk en toren (1998-2000) is dit raam geschonken door restauratie-aannemer H. van Dinther uit Schaijk. Het is het winnend ontwerp van een wedstrijd glas-in-loodraam-ontwerpen voor basisschoolleerlingen in Druten. Het ontwerp is van winnares Judith Peters

Positie 4, Mariakapel
Sterfbed van Maria

Positie 20, ingangsportaal
Christus als leraar met de tekst “ego sum via, veritas et vita”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Piëta-kapel, de drie ramen hebben betrekking op Gods barmhartigheid

Positie 17 (uit 1877?)
Boven: Mirjam, de zuster van Aäron, met melaatsheid gestraft en genezen op voorspraak van Mozes
Onder: Mozes + Numeri 12: 13

Positie 18 (uit 1910?)
Boven: Maria Magdalena balsemt de voeten van Jezus
Onder: Evangelist Johannes (?) + Lucas 7: 38

Positie 19 (uit 1914?)
Boven: De  verloren zoon
Onder: Evangelist Lucas (?)+ Lucas 15: 32

 

 

 

Priesterkoor, tripletvensters in lichtbeukzone

Positie 10
Musicerende engel te midden van twee wierokende engelen
Positie 11
Drie engelen met banderol
Positie 12
Drie engelen met banderol
Positie 13
Musicerende engel te midden van twee wierokende engelen

contact

Wilt u meer informatie, heeft u vragen of heeft u zelf meer informatie? Laat uw gegevens achter en ik neem zo spoedig mogelijk contact op.

Uw gegevens worden niet opgeslagen op deze website maar uitsluitend gebruikt om contact op te nemen.