Wijchen, Antonius Abtkerk

De kerk

Wijchen, Antonius Abtkerk

De kerk
De H. Antonius Abtkerk te Wijchen is gebouwd in de jaren 1853-1854 naar een ontwerp van architect- opzichter Gradus Gradussen (Afferden,1798-Winssen,1880). Het is een driebeukige hallenkerk in neoclassicistische stijl, waarin de middeleeuwse toren van de afgebroken voormalige dorpskerk is opgenomen. In het voorportaal is nog zichtbaar dat de  toren met tufsteen gebouwd werd. De middeleeuwse toren werd verhoogd met één verdieping en bekroond met de bestaande oude eikenhouten torenspits. De richting van de lengte-as is noord-zuid (=priesterkoor). Het uitwendige van de kerk maakt door de geringe detaillering een sobere indruk. Het fronton in de voorgevel accentueert de neoclassicistische bouwstijl. Tussen middenschip en de zijbeuken forse Ionische zuilen. In de koorsluiting achter het hoge neo-barokke altaar bevinden zich geen vensters. Aan weerskanten van het priesterkoor bevinden zich transeptachtige uitbouwsels die in de periode 1936-1939 door architect Hendrik van de Leur zijn aangebouwd. Van de Leur heeft ook de wederopbouwkerk in Deest ontworpen.
Ter vervanging van de middeleeuwse dorpskerk, waarvan alleen de toren behouden bleef en opgenomen werd in het nieuwe kerkgebouw, verhoogd en weer bekroond met de oorspronkelijke spits. De Wijchense Antonius Abtkerk is de oudste nog in gebruik zijnde rooms-katholieke parochiekerk in het land tussen Maas en Waal, en tevens de enige in neoclassicistische stijl.
Rijksmonument nr 39631.
Architect Gradus Gradussen is bekender als orgelbouwer. De kerk bezit een orgel uit 1889, gebouwd door de  gebrs. Gradussen Orgelfabrikanten uit Winssen.

Wijchen, Antonius Abtkerk, tuin pastorie, Daan Wildschut, Franciscus-relief (1956)

De ramen

De Ramen
Geen ramen in het priesterkoor. In de dwarsarmen vier spitsboogramen met musicerende engelen hoogstwaarschijnlijk van broeder Cosmas Tap O.F.M. (1903-1981) uit de jaren 30. Geschilderd in grisailleverf op rechthoekige ruitjes in lood gezet. De meeste ruitjes zijn kleurloos, sommige lichtpaars of lichtgroen.
In de zijgevels twee gebrandschilderde spitsboogramen waarop in een druk bevolkte compositie met geheel eigen kleurgebruik bijbelse scènes zijn afgebeeld. Ontworpen door Pater Humbert Rondag O.F.M. uit ca. 1940.
De overige vensters in de kerk zijn beglaasd met eenvoudige lichtgekleurde ornamentramen gemaakt van reliefglas.

Bron
A.G. Schulte, Wijchen in: Het Rijk van Nijmegen-westelijk gedeelte, de Monumenten van Geschiedenis en Kunst (Den Haag, 1982) 326-338

 

Positie 2,3,4,5

In de zijkoren, links en rechts van het priesterkoor, vier glas-in-loodramen van broeder Cosmas Tap O.F.M. van musicerende engelen uit rond 1930 geschilderd in grisaille

 

In de overige vensters eenvoudige ornamentramen

 

 

In de zijbeuken twee grote kleurrijke gebrandschilderde ramen van pater Humbert Randag O.F.M. uit rond 1940

Positie 1
De Verdrijving uit het Paradijs

Bovenin: Maria met kindje Jezus en  boven hen God de Vader, omgeven door een krans van sterren
Onderin: Verdrijving uit het Paradijs, een engel met een vlammend zwaard begeleidt Adam en Eva het paradijs uit
Op de banderol de tekst “ik zal vijandschap stellen tusschen u en de vrouw” (Genesis 3:15)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 6
Aanbidding van de pasgeboren Jezus door de Herders en de drie Wijzen uit het oosten

In de spits: de ster van Bethlehem, die de Wijzen de weg wees naar de geboorteplaats van Jezus
In het midden: in de stal het kindje Jezus met Maria en Jozef, omringd door de Herders met hun schaapjes
Onderin: De drie Wijzen/Koningen (Caspar, Melchior, Balthasar) weelderig en vorstelijk gekleed die  geschenken ( wierook, goud en mirre) aanbieden
Op de banderol de tekst “Gloria in excelsis deo”

 

 

Postie 7, Dagkapel
Maria met Jezus op schoot

Sinds 2005 bevindt zich in een nis van de dagkapel, geplaatst in een lichtbak,  een glas-in-loodraam met Maria als moeder met haar kind Jezus op de schoot (Sedes sapientiae), linksonder gesigneerd met Jan Everts.
Jan Everts (Amsterdam, 1899-1993) was een veelzijdig kunstenaar, woonde en werkte in Amsterdam, maakte onder meer religieuze voorstellingen in glas-in-lood.
Het raam is een geschenk van dhr. J van Elk van de Wijchense Glashandel A. van Elk & Zn (de Hoeksteen (2005) nr 1, parochie de Hoeksteen Wijchen).
De herkomst is onduidelijk. Waarschijnlijk is het raam afkomstig uit de voormalige klooster- en parochiekerk “Alverna”/St. Jozef, behorende bij het Franciscanerklooster “Alverna” te Alverna, Wijchen. Het gehele complex is gesloopt in 1980.
In de kloosterkerk bevonden zich meerdere glas-in-loodramen van Jan Everts.

contact

Wilt u meer informatie, heeft u vragen of heeft u zelf meer informatie? Laat uw gegevens achter en ik neem zo spoedig mogelijk contact op.

Uw gegevens worden niet opgeslagen op deze website maar uitsluitend gebruikt om contact op te nemen.