Joan N.C. Collette

Joan Collette (Delft, 1889 – Nijmegen, 1958) was een veelzijdig, succesvol kunstenaar: graficus, grafisch ontwerper, tekenaar, kunstschilder, monumentaal kunstenaar en docent. Hij is het bekendst geworden door zijn werk als monumentaal kunstenaar op het gebied van kerkelijke kunst. Hij heeft tientallen parochie- en kloosterkerken gedecoreerd met glas-in-loodramen, mozaïeken en wandschilderingen, waarvan inmiddels een groot aantal helaas verdwenen is.
Na de H.B.S. volgde hij cursussen aan de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers en de Rijksschool voor Kunstnijverheid. Aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam volgde hij tekenlessen en kreeg o.a. les van Willem Konijnenburg. Daarnaast kreeg hij van 1909-1915 privéles van Jan Toorop (1858-1928) met wie hij tot diens dood bevriend bleef. Hij was een van de weinige leerlingen van Jan Toorop. Bij de opening van de Nijmeegse herdenkingstentoonstelling met werken van Toorop ontstaan tijdens diens Nijmeegse jaren 1908-1916, gehouden ter ere van het overlijden van Jan Toorop in 1928, sprak Joan Collette de inleidende speech, gebaseerd op persoonlijke herinneringen.( Tijdens Toorops verblijf in Nijmegen kwam zijn beroemde Apostelraam tot stand, dat nog steeds te bewonderen is in de Sint Jozefkerk, thans Titus Brandsma Gedachteniskerk geheten. Het is jammer genoeg het enige glas-in-loodraam dat Jan Toorop gemaakt heeft.)
Tussen 1922 en 1927 was Collette in dienst van Kunstwerkplaatsen Cuypers & Co te Roermond, waar hij in 1924 de leiding over het schildersatelier kreeg. Bij de werkplaats van Cuypers & Co kon hij zich als autonoom, kerkelijk kunstenaar profileren. In 1927 nam hij ontslag en vestigde zich als zelfstandig kunstenaar te Nijmegen. Hij maakte studiereizen naar Italië, waar hij de vroeg-christelijke en byzantijnse (mozaïeken en iconen) kunst bestudeerde.
Hij nam in Nijmegen actief deel aan het maatschappelijk leven en bekleedde diverse bestuursfunkties zowel op artistiek cultureel als op religieus en politiek (gemeenteraadslid) gebied. Bevorderaar van de schoone kunsten.
Wat de kerkelijke kunst betreft was zijn ideaal het maken van eigentijdse katholieke gemeenschapskunst, waarin de architectuur en de decoratieve kunsten (glas-in-loodkunst, beeldhouwkunst en wandschilderingen) een harmonieus geheel vormen afgestemd op de vieringen van de liturgie door de gelovige gemeenschap.

Zijn stijl als glazenier wordt omschreven als decoratief gestileerd expressionisme. De composities zijn gewoonlijk streng symmetrisch en de loodlijnen hebben een grillig beloop. Diepe gloeiende kleuren domineren. Enerzijds beïnvloed door kunstenaars als Richard Roland Holst, Johan Thorn Prikker en zijn leermeester Jan Toorop, anderzijds geïnspireerd door de vroeg-christelijke en byzantijnse kunst, maar niet door de middeleeuwse gotisch kunst.
Voor het vervaardigen van zijn ontwerpen voor glas-in-loodramen werkte hij samen met diverse glasateliers zoals Wilhelm Derix Goch/Kevelaer, atelier Mesterom te Bunde en Jean den Rooijen te Roermond.
Naast de vele opdrachten voor kerkramen kreeg hij ook opdrachten voor niet-religieuze ramen.

Enkele voorbeelden:
— Hart van Jezuskerk te Meerssen-Rothem (1928-1931)
— Nieuwe Kerk te Delft , samen met o.a. Willem Konijnenburg (1927 en 1936) (in deze kerk ook ramen van Joep Nicolas)
— Stephanuskerk te Nijmegen (1948), ook belangrijke mozaïeken (gesloten 2007, verkocht)
— Stadhuis Nijmegen, raadszaal (1942, 1949)

Tussen Maas en Waal:

Judocuskerk te Hernen (1925)

Bron
Carine Hoogveld, Glas in Lood in Nederland 1817-1968, p 222 (Den Haag 1989)
Vincent M.J.A.N. Collette, Kerkdecoraties van Joan Collette in Breda in: Jaarboek De Oranjeboom 42 (1989) 112-133
Willem Pelser, Geschiedenis van de St. Stephanus Kerk aan de Berg & Dalseweg te Nijmegen in: www.noviomagus.nl/Gastredactie/Pelser/Pelser2.nl
Https://nl.wikipedia.org/wiki/Joan Collette
Peter Thoben, Toorops contacten en zijn “opgang” in het katholieke milieu in: Jan Toorop, de Nijmeegse Jaren 1908-1916 ( Nijmegen, 1978)